W dniach 5-7 września 2013 roku mnisi i mniszki z Polski i Ukrainy, w tym również nasza delegacja ze Świętej Góry Grabarki, gościli w diecezji przemysko-nowosądeckiej.
Okazją do wizyty stała się XIV Międzynarodowa Konferencja Mnichów i Mniszek. Uczestnicy konferencji zebrali się tym razem w Domu Zakonnym w Wysowej-Zdroju.
Konferencje monastyczne, gospodarzami których są różne prawosławne ośrodki zakonne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, odbywają się od 2000 roku. W 2004 roku spotkania mnichów przybrały formę Międzynarodowej Konferencji Mnichów i Mniszek. Pierwsza z cyklu takich konferencji zorganizowana została w murach Klasztoru Świętego Onufrego w Jabłecznej. W poprzednim roku gospodarzem spotkania był Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu. W 2010 roku rolę gospodarza Konferencji pełnił również nasz Monaster.
Temat przewodni tegorocznej Konferencji – życie monastyczne na terenach południowej Polski, Zakarpacia i Słowacji – ściśle wiązał się z miejscem, które wybrane zostało na jej gospodarza. Dom Zakonny Opieki Matki Bożej w Wysowej-Zdroju powstał bowiem jako kontynuator i żywe świadectwo duchowości zamieszkałych na tych terenach Łemków, która znalazła swój najpełniejszy wyraz w rozwoju życia duchowego na Świętej Górze Jawor, miejscu objawień Bogurodzicy, które w okresie dwudziestolecia międzywojennego dały nową siłę duchową mieszkańcom tego regionu. Święta Góra Jawor znajduje się zaledwie trzy kilometry od Domu Zakonnego w Wysowej-Zdroju.
Tereny południowej Polski, obejmujące współczesną diecezję przemysko-nowosądecką, były świadkami ciężkich czasów dla prawosławnej ludności tego regionu, która tylko dzięki swej wierze i przywiązaniu do wschodniej kultury i tradycji zdołała przywrócić pamięć o przeogromnej sile życia duchowego tych terenów.
Miejsce i tematy Konferencji wprowadzały nas w atmosferę dawnej świetności i późniejszego mozolnego odbudowywania na tych terenach życia monastycznego.
Ziemie, które odwiedzili mnisi przy okazji tegorocznej Konferencji, były świadkami tragedii całego zamieszkałego tu narodu, garstka przedstawicieli którego odbudowywała życie liturgiczne i swoje świątynie po okupionym wieloma cierpieniami powrocie z wysiedlenia na Ziemie Zachodnie. Przykładem niedawnego odnowienia życia parafialnego na tych terenach jest między innymi Parafia św. Archanioła Michała w Wysowej-Zdroju.
Do tych właśnie wydarzeń nawiązywał w swym rozpoczynającym Konferencję przemówieniu Jego Eminencja Metropolita warszawski i całej Polski Sawa, który przewodniczył tegorocznym obradom. Metropolita zwrócił uwagę na wielką misję, którą pełnią mnisi, a która nabiera zupełnie nowego wymiaru w takich regionach, jak tereny diecezji przemysko-nowosądeckiej. Zwierzchnik naszego Kościoła przypominał, że mnisi, którzy współcześnie zdecydowali się pełnić trudną posługę w tym miejscu, są kontynuatorami dawnej tradycji, wyrosłej na gruncie tradycyjnej tu wschodniej duchowości. To właśnie mnisi, lepiej niż ktokolwiek inny, mogą zaświadczyć jak bardzo kwitnące i silne było w tym miejscu Prawosławie. Z tego względu już nawet samo pojawienie się prawosławnego mnicha w swym zakonnym stroju na terenach, gdzie Prawosławie poddane zostało tak silnym represjom, stanowi swojego rodzaju misję, zmusza postronnych do zastanowienia się nad prawdziwym obliczem i historią tych terenów.
XIV Międzynarodową Konferencję Mnichów i Mniszek zainaugurowano wspólną modlitwą. Uczestnicy spotkania zebrali się na Liturgii Świętej w cerkwi pod wezwaniem św. Archanioła Michała w Wysowej-Zdroju. Liturgia sprawowana była pod przewodnictwem Jego Ekscelencji Najprzewielebniejszego Jerzego, Biskupa Siemiatyckiego. Oprócz biskupa Jerzego, konferencję uświetnili swoją obecnością również inni hierarchowie– Ambroży, biskup Recife (Brazylia) oraz Paisjusz, biskup gorlicki.
Referaty na Konferencji wygłosili: hieromnich Dionizy (Monaster św. Onufrego w Jabłecznej), ihumen Pafnucy (Monaster Opieki Matki Bożej w Wysowej-Zdroju) oraz siostry z Monasteru św. Mikołaja w Gródku (Ukraina), które przybliżyły zgromadzonym sytuację monasterów na Wołyniu.
Pobyt na południu Polski wzbogacony został również o spotkania w innych ważnych dla naszego Kościoła miejscach. Uczestnicy konferencji wzięli między innymi udział w uroczystościach ku czci św. Maksyma Gorlickiego (5-6 września, Gorlice).
Podczas pobytu w diecezji przemysko-nowosądeckiej nasza delegacja wzięła udział w jeszcze jednym znaczącym wydarzeniu duchowym, ważnym nie tylko dla prawosławnej społeczności tego regionu, ale również w skali całej Cerkwi. W sobotę 7 września prawosławni mieszkańcy Podkarpacia zebrali się bowiem w Rzeszowie, gdzie nastąpiła konsekracja nowej świątyni pod wezwaniem Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja z Miry Licejskiej do Bari. Również i w tym wydarzeniu z całą mocą odbiło się poruszane podczas Konferencji zagadnienie odnowy prawosławnego życia religijnego na terenach południowej Polski. Choć świątynie prawosławne istniały w Rzeszowie z pewnością już w XV wieku, a tuż przed nadejściem smutnych czasów Unii istniały tu aż trzy cerkwie i dwa monastery, to odnowienie współczesnego życia parafialnego nastąpiło w tym mieście dopiero w kwietniu 2005 roku.